دوچرخه وسيله اي است مكانيكي ، كه با استفاده از قدرت حركتي پاها ، به هر شكلي قادر به حركت است . اين وسيله در ابتدايي ترين شكل خود در 2300 سال قبل ميلاد مسيح در كشورهايي همچون چين ، مصر ، هند ديده شده و بر روي ديواره غارها نيز اشكالي از آن موجود است .
فقط دوچرخه از كلمه يوناني به نام KYKLOS گرفته شده و بعدها اين ريشه يوناني در زبان لاتين به كلمه BICYCLEتبديل گرديده كلمه پيشوند BI به مفهوم عدد دو و كلمه پسوند CYCLE به معني دايره و به عبارتي طوقه است به هر صورت اولين دوچرخه شناخته شده رسمي در تاريخ اين وسيله سله ريفر نام دارد از دو طوقه چوبي تشكيل شده و با استفاده از پاها در حالتي شبيه به راه رفتن ، اين وسيله را به طرف جلو و عقب هدايت مي كرده اند  رسما در سال 1690 سيوارك فرانسوي لقب اسب چوبي به اين وسيله بدون چرخ را داد و تا سال 1790 وسيله مذكور چوبي را به اشكال مختلف همچون مار ، اسب و … مي ساختند كه وسيله اي بود مورد توجه كودكان و به عنوان ابزاري براي بازي مورد استفاده آنان قرار مي گرفت . اسبهاي چوبي آن زمان در فرانسه تكامل بيشتري يافتند ، به نحوي كه با پا به زمين زدن و حالت مشابه راه رفتن سرعت حركتي اين وسيله در سطوح افقي و سراشيبي تا 5 كيلومتر در ساعت ثبت سله ريفر شده است . اين تكه چوب افقي در اشكال مختلف در آن زمان مورد توجه اهالي پاريس واقع نگرديد و استقبال شايسته اي از اين وسيله براي بزرگسالان در فرانسه ذكر نشده است .

سال تاريخچه تكاملي و تكميل دوچرخه را بر اساس تغيير اين وسيله در زير مشاهده مي فرمائيد :
1816 : در اين سال فردي آلماني به نام وندريز فرمان را به سله ريفر اضافه نمود ولي كماكان با استفاده از حركت پاها بر روي زمين حركت آن امكان پذير بوده است ( سرعت به 15 كيلومتر رسيد ).

1817 : در اين سال دوچرخه كامل تري توسط بارون فون درياس از شهر كالسرومه ساخته شد كه داراي يك زين كوچك بود . دنيس جانسون يكي از دوچرخه هاي فون درياس را با خود به كشور انگلستان برد تا نمونه هايي از روي آن ساخته و آن را تكميل تر نمايد . در اين شرايط و در كنار اين هدف او اقدام به برگزاري كلاسهاي آموزشي براي استفاده از اين وسيله نمود و مشتاقان زيادي براي فراگيري اين فن به او مراجعه كردند . كم كم در كشور انگلستان دوچرخه و دوچرخه سواري به عنوان يك سرگرمي محبوب و متداول و جذاب . و بدين شكل رواج يافت .

1818 : يك فرانسوي به نام بارون ساوربرن دوچرخه ديگري را در اين سال طراحي و ساخت . چرخ جلويي اين دوچرخه بسيار بزرگ و چرخ عقبي آن كوچك بود و در اين شرايط به چرخ جلويي و بزرگ ، يك طناب حلقوي به صورت دايره وار بسته شده بود كه با كشيدن آن با دست ، چرخ جلو به حركت در مي آمد و وسيله حركت مي كرد. اين نوآوري وسيله مذكور را براي دوچرخه سواران به صورت يك مهارت در آورد به نحوي كه بند بازان در سيرك . از اين وسيله به عنوان ابزاري تفريحي و سرگرم كننده براي مردم استفاده نمودند .

1821 : لويس كوهبر دوچرخه ديگري را مشابه با دوچرخه ساوربرن ساخت اما به جاي طناب از وسيله اي
مشابه با زنجير دوچرخه هاي امروزي استفاده نمود اين كار موجب شد تا حركت دوچرخه تسهيل گردد
1834 : يك آهنگر اسكاتلندي به نام مك ميلان به دوچرخه هاي موجود ، پنجه ركاب ابتدايي را اضافه كرد تا ديگر احتياجي به فشار پا بر روي زمين نباشد . او در طي 5 سال كار جدي بر روي اين وسيله قادر گرديد كه سرعتي درحدود 22 كيلومتر در ساعت را به نام خود به جاي گذاشته و آن را ثبت نمايد . همچنين در آن زمان اين وسيله در اشكال ويژه اي همانند كالسكه براي استفاده در مزارع و به جاي اسب رواج يافت .
دوچرخه مك ميلان امروزه در موزه شهر لندن در معرض ديد همگان قرار دارد .

1839 : اسكاتلندي ديگري به نام كريسك پاتريك دوچرخه ركاب دار را به شكل كامل تري تهيه و در دسترس مردم قرار داد .
1860 : كارخانه دار فرانسوي به نام پير ميشو در اين سال مهندس جواني را به نام پير لالمنت براي تغيير درساختار دوچرخه استخدام نمود . او قسمتهايي از دوچرخه را كه از چوب ساخته شده بود با لوله هاي آهني تعويض كرده و بخش خارجي چرخهاي چوبي را با نوارهاي لاستيكي ضخيم پوشانيد .

1861 : دوچرخه ساخته شده پير ميشو به نام رلو سپيد يا رلوسي پتل معروف گرديد . هرچند اين وسيله قديمي نسبت به دوچرخه هاي امروزي وسيله راحتي نبود اما اولين دوچرخه ترمزدار در دوران خود محسوب مي شد ولي هنوز از زنجير و دنده در دوچرخه هاي آن زمان گزارشي ثبت نگرديده است .
1862 : دوچرخه ولوسي پتل ساخت پير ميشو و پير لالمنت مورد توجه آمريكائيان واقع شد لذا نمونه انتقال يافته به آمريكا را بون شيكر نام گذاري كردند . ركاب اين دوچرخه بر روي چرخ جلويي كه بزرگ بود استقرار يافته و عامل حركت محسوب مي شد .

1867 : در اين سال نيز هنوز طوقه جلو بزرگتر از طوقه عقب بود و پدال و ركاب به صورت ثابت در چرخ جلو تعبيه شده بودند . طوقه هاي چوبي را در اين زمان با طوقه هاي آهني تعويض كردند لذا وزن دوچرخه در حدود 50 كيلوگرم گرديد .نام اين دوچرخه جديد پني فارتنيك لقب يافت .

1869 : درسال 1869 اولين مسابقه رسمي در تاريخ دوچرخه و به مسافت 34 كيلومتر ازشهر پاريس تا وروان با 333 شركت كننده تدارك ديده شد . شركت كنندگان برتر قادر شدند با دوچرخه هاي جديد مسافت مذكور را در 3 ساعت و 9 دقيقه طي كنند. اما قبل از آن مسابقه ديگري در انگلستان به نام هندون درسال 1868 نيز ثبت شده است .

1870 : هنوز تغيير چشمگيري در تكامل دوچرخه روي نداده است . چرخ جلو بزرگ و چرخ عقب هنوز خيلي كوچك مي باشد و براي تسهيل استفاده كنندگان از اين وسيله ، پله كوچكي را درست در بالاي چرخ عقب طراحي نموده اند .
بهترين زمان ثبت شده در اين سال را 30 كيلومتر در ساعت اعلام و ثبت شده است .

1871 : يك انگليسي به نام جيمز استانلي دوچرخه اي شبيه به بون شيكر ساخت كه داراي يك پدال در چرخ بزرگ جلو بود ولي كماكان هنوز چرخ عقب اين وسيله كوچك است .

1873 : هاري لاوسون بر اساس الهام از نقاشي هاي لئو نادوداوينچي چيزي شبيه به زنجير را براي دوچرخه طراحي نمود و براي اولين بار نخستين دوچرخه زنجير دار به بازار آمد زنجير اين چرخ به طرف عقب وصل مي شد و با گردش آن توسط فشار پا دوچرخه را به حركت در مي آورد اما هنوز لاستيكهاي آن تو پر بودند .
اين دوچرخه هم اكنون در موزه ميلان ايتاليا موجود است .

1876 : اف.ال. دادز از دانشگاه ككبريج لندن دوچرخه ديگري را ساخت و سرعت متوسط 25 كيلومتر در ساعت را بنام خود ثبت داشته است و در اين زمان اولين ركورد رسمي دوچرخه سواري از اين وسيله گرفته شد .

1879 : ابداع شايسته توجه ديگري توسط باب توماس دو جهت افزايش سرعت دوچرخه انجام گرديد او در مركز چرخها وسيله اي مشابه با بلبرينگ هاي امروزي را قرار داد تا دوچرخه او از سرعت بالاتري برخوردار گردد.

1881 : در دهه 1880 دوچرخه هاي زنجير دار با اتصال به مركز چرخ عقب و با بلبرينگ به بازار آمدند و توليد اينگونه دوچرخه ها در سال 1881 توسط يك كارخانه چرخ خياطي بصورت سريال انجام گرديد . اين كارخانه چرخ خياطي ، چرخ عقب و چرخ جلو را به يك اندازه طراحي كرد و انقلابي را در اين وسيله ايجاد نمود.

1885 : رسما توليد دوچرخه در كشورهاي مختلف آغاز گرديد و پني فارتينگ 50 كيلوگرم هنوز هم مورد توجه همگان قرار داشت . سرعت اين دوچرخه بصورت متوسط 19 كيلومتر در ساعت ثبت شده است .
همچنين درسال 1885 اولين مسابقه قهرماني در ايتاليا به مسافت 160 كيلومتر در شهر ميلان برگزار گرديد .
1881 : شركت دانلوپ در اين سال لاستيكهاي هوادار را به بازار عرضه نمود كه عمر آن در حدود 5000 كيلومتر اعلام گرديد . در پايان سال نيز يك گروهبان به نام بلفاست براي كمپاني دانلوپ لاستيكهاي توئي و دروني را همانند لاستيكهاي امروزي ساخت .
نمونه هاي لاستيك اوليه شركت دانلوپ هنوز هم در موزه اديندور شهر لندن در معرض ديد همگان قرار دارد .
1892 : رسما خودرو و زنجير ، فرمان مشخص زين مناسب و طبق به دوچرخه اضافه گرديد اما هنوز هم كماكان قطر طوقه جلوئي كمي بزرگتر از قطر طوقه عقب بوده است .IOC در اين سال در شهر لندن و با عضويت چندين كشور اروپائي و امريكايي ايجاد و اولين تشكل هاي دوچرخه سواري شكل گرفت .

1895 : بر اساس ارزيابي انجام شده در اين سال از هر 27 نفر امريكايي يك نفر داراي دوچرخه بوده و قيمت اين وسيله در يك قرن پيش با قيمت خريد يك اسب خوب برابري مي كرده است .
در سال 1896 : با شروع اولين دوره بازيهاي ورزشي المپيك رشته دوچرخه سواري نيز بعنوان يكي از رشته هاي ورزشي مستقل و پر طرفدار آن روز به جمع رشته هاي ورزشي افزوده و به شكل رقابتي اجرا گرديد.
تاريخچه دوچرخه و دوچرخه سواري در ايران :
براي اولين بار در دوران قاجاريه كاركنان سفارت انگليس دوچرخه را به ايران آورده و از آن به عنوان يك وسيله استفاده نمودند مردم در آن زمان استفاده كنندگان را بچه شيطان لقب داده و احتمال دخالت جن و پري را در حركت اين وسيله مطرح مي نمودند . اولين فردي كه در ايران با ايجاد مغازه دوچرخه و كرايه دادن اين وسيله آن را به مردم شناساند حسين آقا شيخ است كه در خيابان شمس العماره اقدام به اين كار نمود و پس از آن فردي مسيحي بنام داديك دومين مغازه دوچرخه فروشي را تاسيس كرد .
بعد از آن زمان :

1324 : اولين تشكيل دوچرخه سواري با نام باشگاه دوچرخه سواري شكل گرفت و در سال بعد از آن فدراسيون دوچرخه سواري آماتور در ايران رسما هدايت و كنترل اين رشته در دست گرفت.